Ανάγκη για εθνική λύση στην οικονομία

Ο Κώστας Λαπαβίτσας στην εκπομπή του Γ. Παπαδάκη στον ΑΝΤ1.

Την ανάγκη για την ύπαρξη ενός εθνικού σχεδίου για την οικονομία επισήμανε ο Κ. Λαπαβίτσας στην τηλεοπτική εκπομπή του Γ. Παπαδάκη Πρωινό ΑΝΤ1, ενώ χαρακτήρισε "τακτικισμό ο οποίος δεν θα περπατήσει" τις δηλώσεις των κυβερνητικών παραγόντων ότι δεν θα ληφθούν νέα μέτρα και τόνισε ότι "η Ελλάδα σήμερα είναι στην χειρότερη κατάσταση στην νεοελληνική ιστορία της" εξηγώντας τους λόγους του μεγάλου δημοσιονομικού κενού ως αποτέλεσμα της γιγάντιας αποτυχίας της ασκούμενης πολιτικής των τελευταίων ετών. 

Ευχαριστούμε το ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ για την ανάρτηση του βίντεο στο διαδίκτυο.

LAPAVITSAS CRITICA LA INACCIÓN DE LA IZQUIERDA

El economistalíder contra el euro: "Permanecer en la UE nos cuesta mucho"


El economista griego de la School of Oriental and African Estudies y colaborador de The Guardian, Costas Lapavitsas, es uno de los pensadores de izquierda que están abanderando las tesis contra el euro. Miembro del Research on Money and Finance (RMF), ha liderado junto a diferentes economistas de tradición keynesiana y marxista un demoledor informe contra los ajustes fiscales y salariales adoptados por los países de la UE.

Δύο πρόσφατες συνεντεύξεις για την παγκόσμια οικονομία και το ευρώ

24.09.2013  Ισπανική εφημερίδα  El Confidencial

LAPAVITSAS CRITICA LA INACCIÓN DE LA IZQUIERDA

El economistalíder contra el euro: "Permanecer en la UE nos cuesta mucho"

El economista griego de la School of Oriental and African Estudies y colaborador de The Guardian, Costas Lapavitsas, es uno de los pensadores de izquierda que están abanderando las tesis contra el euro. Miembro del Research on Money and Finance (RMF), ha liderado junto a diferentes economistas de tradición keynesiana y marxista un demoledor informe contra los ajustes fiscales y salariales adoptados por los países de la UE. 

21.09.2013 Τουρικική εφημερίδα SOL

Costas Lapavitsas’la Söyleşi: 'Avrupa'da isyan yükselmezse, faşizme tanık olacağız'

Londra Üniversites, Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu’nda (SOAS) ekonomi profesörü olan Costas Lapavitsas’ın çalışmaları bankacılık ve finansal sistemler, finansallaşma ve kalkınma üzerine yoğunlaşmaktadır. Kendisiyle soLBakış olarak bir görüşme gerçekleştirdik.

Costas Lapavitsas’la Söyleşi: 'Avrupa'da isyan yükselmezse, faşizme tanık olacağız'

Londra Üniversites, Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu’nda (SOAS) ekonomi profesörü olan Costas Lapavitsas’ın çalışmaları bankacılık ve finansal sistemler, finansallaşma ve kalkınma üzerine yoğunlaşmaktadır. Kendisiyle soLBakış olarak bir görüşme gerçekleştirdik.

Συνδρομή στον κ. Στουρνάρα

Η μεγάλη επιτυχία του κ. Στουρνάρα είναι η δημιουργία σχετικής δημοσιονομικής σταθερότητας. Παρ’ όλα αυτά, επειδή φαίνεται να περνάει Συμπληγάδες ως υπουργός, μερικές παρατηρήσεις ίσως του φανούν χρήσιμες. 

Το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα φέτος θα είναι μικρό, όταν συνυπολογίσουμε και τις πλήρεις δαπάνες για την υγεία και τις μεταβιβάσεις από τις ξένες κεντρικές τράπεζες. Παραμένει όμως πλεόνασμα και η μεταστροφή από το έλλειμμα του 2010 είναι γιγαντιαία. Προσφέρει λοιπόν ένα διαπραγματευτικό χαρτί, το οποίο η κυβέρνηση και ο κ. Στουρνάρας έχουν υποχρέωση να αξιοποιήσουν. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα. 

Πρώτο, όχι μόνο δεν πρέπει να επιβληθούν άλλα μέτρα, αλλά θα πρέπει να υπάρξει ελάφρυνση της σημερινής περιοριστικής πολιτικής. Γνωρίζει ο κ. Στουρνάρας ότι το πλεόνασμα είναι εξαιρετικά ασταθές, έστω κι αν δεχτούμε ότι δεν έχει υπάρξει ‘δημιουργική λογιστική’ στην καταγραφή των δημοσίων δαπανών και εσόδων. Το πλεόνασμα προήλθε από τη συντριβή των δημοσίων δαπανών και την καταιγίδα των φόρων που κράτησαν σχετικά ψηλά τα δημόσια έσοδα. Ακριβώς αυτή η πολιτική όμως προκάλεσε και τη βαθύτατη ύφεση. Το πραγματικό αντίτιμο του πλεονάσματος είναι η ανεργία κοντά στο 28% και η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά περίπου 25%. Εφόσον όμως η οικονομία συρρικνώθηκε βίαια, η απόδοση των φόρων, ιδίως των έμμεσων και των φόρων εισοδήματος, παραμένει βαθιά προβληματική. Μια κατεστραμμένη οικονομία που παραμένει σε ύφεση δύσκολα θα δημιουργήσει σημαντικά επιπλέον φορολογικά έσοδα, όποια νέα μέτρα και να επιβληθούν. Στην πράξη η χώρα χρειάζεται άμεση ελάφρυνση της δημοσιονομικής πίεσης και απαλλαγή από τον παράλογο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016.

Δεύτερο, πρέπει επειγόντως να υπάρξει ελάφρυνση του χρέους, διότι η χώρα επιδιώκει αυτά τα τεράστια πλεονάσματα ακριβώς για να μειώσει το χρέος με δικές της δυνάμεις. Η αλήθεια είναι ότι το χρέος είναι μη βιώσιμο και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το αναντίρρητο χρηματοδοτικό κενό για το 2014-5 και που μάλλον θα φέρει νέο δανεισμό. Το χρέος είναι μη βιώσιμο διότι ο όγκος του είναι τεράστιος για μια γονατισμένη οικονομία όπως η ελληνική. Οι αισιόδοξες εκθέσεις των τραπεζών και οι χαριτωμένες αναλύσεις οικονομολογούντων δημοσιογράφων δεν πρέπει να συσκοτίζουν τα πράγματα.

Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους έχει όντως μειωθεί σημαντικά την τριετία που πέρασε καθώς το μέσο επιτόκιο έπεσε περίπου στο 2,5%, ενώ υπήρξε και σημαντική επιμήκυνση. Αλλά ο όγκος του είναι τέτοιος που ακόμη και όταν οι ετήσιες αποπληρωμές θα υποχωρήσουν σημαντικά - μετά το 2015 - η χώρα θα αντιμετωπίζει συνολικό κόστος εξυπηρέτησης τουλάχιστον 12δις ετησίως. Με ΑΕΠ κάτω από τα 180δις και ρυθμούς ανάπτυξης που θα σέρνονται, το ποσό δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Το πρόβλημα δύσκολα θα λυθεί με περαιτέρω επιμήκυνση ή μείωση των επιτοκίων, αφού αυτά ήδη έχουν συμβεί σε μεγάλο βαθμό. 

Το ουσιαστικότερο πρόβλημα όμως με τον όγκο του χρέους, όπως γνωρίζει ο κ. Στουρνάρας, είναι ότι ο λόγος του προς το ΑΕΠ θα συνεχίσει να είναι γύρω στο 170% που μόνο με την Ιαπωνία συγκρίνεται. Αλλά η Ελλάδα δεν είναι Ιαπωνία, ούτε καν Ιταλία, χώρες που, εκτός της μεγάλης παραγωγικής τους βάσης, συντηρούν το δημόσιο δανεισμό τους κυρίως από εγχώριους πόρους. Η Ελλάδα, κι αυτό είναι ένα ακόμη απότοκο της συμμετοχής μας στην ΟΝΕ, θα δανείζεται κυρίως από ξένους. Πως λοιπόν θα βγει στις αγορές με τέτοιο λόγο χρέους, που μάλιστα θα έχει μεταβαλλόμενο επιτόκιο σε μεγάλο ποσοστό; Ποιοι ιδιώτες θα της δανείσουν με λογικούς όρους;

Η χώρα χρειάζεται βαθιά διαγραφή του χρέους και τη χρειάζεται γρήγορα. Έτσι θα απελευθερωθούν πόροι και θα υπάρξει αλλαγή της αυτοκτονικής δημοσιονομικής πολιτικής. Πρόκειται για δύο απολύτως αναγκαία προαπαιτούμενα της ανάπτυξης, πράγμα που δυστυχώς δεν αντιλαμβάνονται όσοι φλυαρούν περί ‘εθνικού σχεδίου ανάπτυξης’ τώρα που ήρθε το πολυπόθητο πλεόνασμα. 

Η κατάσταση αυτή θέτει ένα εξαιρετικά σκληρό δίλημμα. Καθώς ο κύριος όγκος του χρέους είναι προς ευρωπαϊκούς δημόσιους φορείς που πρέπει να λογοδοτήσουν στους ψηφοφόρους τους, ή δεσμεύονται από το καταστατικό τους, η απομείωση του με ‘κούρεμα’ είναι εξαιρετικά απίθανη. Επιπλέον, η σιδερένια δημοσιονομική πειθαρχία έχει πλέον θεσμοθετηθεί στην ΟΝΕ με γερμανική πρωτοβουλία. Αν λοιπόν η Ελλάδα προσπαθήσει να δημιουργήσει το απαραίτητο μακροοικονομικό πλαίσιο ανάπτυξης, θα αντιμετωπίσει την άμεση αντίδραση των εταίρων της. 

Έστω κι έτσι, η παρούσα κυβέρνηση έχει υποχρέωση να διαπραγματευτεί σκληρά επιτέλους. Να πάψει να κοιτάει αμήχανα τη διαμάχη ΕΕ και ΔΝΤ και να δηλώσει ανοιχτά τη θέση της χώρας για το χρέος. Να μην απαιτεί μόνο υπομονή επιβάλλοντας θυσίες στους εργαζόμενους και στους μικρομεσαίους. Ο κ. Στουρνάρας οφείλει να εξηγήσει στον ελληνικό λαό την πραγματική κατάσταση, αντί να εμφανίζεται μονίμως αισιόδοξος. Ίσως έτσι περισώσει και κάτι από την υστεροφημία του. Αν όμως τελικά η κυβέρνηση δε μπορεί να το κάνει, ας αποχωρήσει για να αναλάβουν άλλοι που τουλάχιστον έχουν διάθεση να παλέψουν.  

Η ΕΕ αποδείχτηκε εχθρός των δημοκρατικών και εργατικών δικαιωμάτων

Συνέντευξη στην εφημερίδα Αυγή, 13 Οκτωβρίου 2012


1.Άνοδος της ακροδεξιάς στην Αγγλία και τη Γαλλία, ακροδεξιά κυβέρνηση στην Ουγγαρία, συμμετοχή του ακροδεξιού κόμματος στην κυβέρνηση της Νορβηγίας. Ποιες είναι οι οικονομικές και κοινωνικές αιτίες που τροφοδοτούν τη συγκεκριμένη πολιτική παράταξη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο;


Το υπόβαθρο της ανόδου της άκρας δεξιάς έχει να κάνει με τις ρατσιστικές εντάσεις που φέρνει η μετανάστευση, τη διάσπαση των κοινωνικών δεσμών από την πολύχρονη κυριαρχία της αγοράς, τη φθορά των κοινωνικών αξιών από το θρίαμβο του χρήματος, την απαξίωση του πολιτικού συστήματος που ανοιχτά λέει ότι ο ρόλος του είναι να εξυπηρετεί το ιδιωτικό κεφάλαιο. Συνδέεται επίσης με την εξασθένιση του εθνικού κράτους και την απώλεια δημοκρατικού ελέγχου απέναντι σε υπερεθνικούς σχηματισμούς, όπως η ΕΕ. 

Η παγκόσμια κρίση του 2007, που πήρε ιδιαίτερα οξεία μορφή στην Ευρώπη λόγω της ΟΝΕ, χτύπησε σκληρά τη μισθωτή εργασία, αλλά και τη μεσαία τάξη. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης υπάρχει απελπισία, κυρίως στα μεσαία στρώματα που ζητούν ένα ‘δυνατό χέρι’ για να επιβάλλει ξανά τάξη, εντιμότητα, ασφάλεια, οικονομική σταθερότητα. Η άκρα δεξιά προσφέρει ‘λύσεις’ που στηρίζονται στη βία, την εθνική καθαρότητα, την απόρριψη του διεθνισμού της αγοράς. Το μήνυμά της βρίσκει απήχηση στα στρώματα που χειμάζονται.   


2. Υπάρχουν αναλογίες με την καπιταλιστική κρίση της δεκαετίας του '30;


Υπάρχουν, αλλά και οι διαφορές είναι έντονες. Η κρίση που ξέσπασε το 2007 είναι κρίση του χρηματιστικοποιημένου καπιταλισμού της εποχής μας. Το πρώτο μέλημα της διακυβέρνησης Ομπάμα ήταν η αποκατάσταση της κερδοφορίας και της σταθερότητας των τραπεζών. Το ίδιο συνέβη και στην Ευρώπη, όπου η προστασία των τραπεζών κρίθηκε σημαντικότερη από την προστασία των λαών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Η χρηματιστικοποίηση συνεχίζεται και τίποτε δεν έχει αλλάξει στο χώρο των ιδεών, όπου ο νεοφιλελευθερισμός παραμένει κυρίαρχος. Δεν έχει εμφανιστεί κάτι αντίστοιχο του ριζοσπαστισμού του Κέυνς, ή του Νιου Ντιλ του Ρούσβελτ. Από την άλλη, η παρουσία του κράτους στην οικονομία είναι πλέον τόσο ισχυρή που η γενικευμένη παρέμβαση των Κεντρικών Τραπεζών, με την δημιουργία άφθονης ρευστότητας και τη μείωση των επιτοκίων κοντά στο 0%, μπόρεσε να αποτρέψει φαινόμενα πλήρους κατάρρευσης, όπως αυτά της δεκαετίας του 30.

Η άκρα δεξιά τρέφεται από την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού, τη συνεχιζόμενη χρηματιστικοποίηση και την ιδεολογική ακινησία των κυρίαρχων στρωμάτων. Τα κοινωνικά προβλήματα στην Ευρώπη είναι πλέον τεράστια, ενώ εμφανίζεται όλο και πιο έντονα η αντίληψη ότι κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι ένας μηχανισμός για την απόσπαση κερδών και την προστασία των διεφθαρμένων. Είμαστε τυχεροί που δεν έχει υπάρξει πρόσφατα πόλεμος για να εξαχρειώσει τα ήθη και να φέρει αίσθημα εθνικής ταπείνωσης. 


3. Αμέσως μετά τη δίωξη της Χρυσής Αυγής, η Μαρί Λεπέν έσπευσε να διαφοροποιηθεί από τους Έλληνες νεοναζιστές. Σε ποια σημεία διαφοροποιείται πολιτικά η ΧΑ σε σχέση με την ευρωπαϊκή ακροδεξιά;


Το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν παρουσιάζεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις και ετοιμάζεται για την έκπληξη στις ευρωεκλογές. Πρόκειται για παντελή αποτυχία του Ολάντ, στον οποίο τόσα είχε επενδύσει δυστυχώς ακόμη και η Αριστερά στην Ελλάδα. Η Γαλλία άγεται και φέρεται από τη Γερμανία. Δεν έχει βέβαια υιοθετήσει πολιτική αυστηρής λιτότητας, παρά τη γερμανική πίεση, και είμαστε τυχεροί γιατί αν το έκανε θα ακολουθούσε βαθύτατη ύφεση στην Ευρώπη. Παραμένει όμως φυλακισμένη μέσα στην ΟΝΕ, με μειωμένη ανταγωνιστικότητα και αδυναμία ανάπτυξης. 

Για τα μεσαία και εργατικά στρώματα της Γαλλίας οι κοινωνικές πιέσεις που δημιουργούνται είναι τεράστιες. Αν προσθέσουμε το μεταναστευτικό και την αίσθηση υποταγής στις γερμανικές επιλογές, είναι πολύ φυσιολογικό να εμφανίζεται έντονος ευρωσκεπτικισμός. Οι Γάλλοι συζητούν ανοιχτά πια το ενδεχόμενο εξόδου από την ΟΝΕ και τη διαμόρφωση διαφορετικής οικονομικής πολιτικής. Αυτό ακριβώς εκμεταλλεύτηκε το Εθνικό Μέτωπο που επωφελήθηκε από την αδυναμία της γαλλικής Αριστεράς να θέσει ανοιχτά τέτοια ζητήματα. Δύο διαφορές του με τη ΧΑ είναι χαρακτηριστικές. Πρώτον, η ΧΑ, παρά τις εθνικιστικές κορόνες, δεν έχει μιλήσει ανοιχτά υπέρ της εξόδου από την ΟΝΕ, ή την ΕΕ. Δεύτερον, οι Γάλλοι ακροδεξιοί έχουν από χρόνια επιλέξει τη στρατηγική του ‘κουστουμιού’ στο κοινοβούλιο και όχι του ‘μαχαιριού’ στο δρόμο. 


4. Πού οφείλεται η άνοδος η ΧΑ στην Ελλάδα;


Η ΧΑ πάτησε στο μεταναστευτικό και τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος, και εκτινάχτηκε μέσα στην κοινωνική και οικονομική κατάρρευση που έφερε η κρίση. Υποσχέθηκε τάξη, ασφάλεια, δουλειά, καθαρά χέρια. Έστειλε μήνυμα ότι φταίνε οι μετανάστες και η ‘σαπίλα’ του συστήματος. Επωφελήθηκε από τις διασυνδέσεις της με το κράτος, ιδίως τα Σώματα Ασφαλείας. Ευνοήθηκε από τη χρόνια κυβερνητική ανοχή, αλλά και από τα αυταρχικά κυβερνητικά μέτρα, είτε προς τους μετανάστες, με τον ‘Ξένιο Δία’ και την Αμυγδαλέζα, είτε προς τις λαϊκές δυνάμεις που αντιτάχθηκαν στα Μνημόνια. Κατάφερε να δώσει την εικόνα αντισυστημικού κόμματος που θα λύσει τα προβλήματα αποφασιστικά και, αν χρειαστεί, με τη βία, ενώ άγγιξε την ταπεινωμένη περηφάνεια των λαϊκών στρωμάτων, συχνά χρησιμοποιώντας τα εθνικά σύμβολα. 

Πρόκειται για τελείως παραπλανητική και άκρως επικίνδυνη εικόνα. Η ΧΑ δεν είναι καθόλου αντισυστημική. Ίσα-ίσα, είναι ο τελικός στυλοβάτης των σάπιων κοινωνικών σχέσεων που κατέστρεψαν την Ελλάδα. Αλλά δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε τον επιδέξιο τρόπο με τον οποίο απόκτησε ισχύ. 


5. Αρκεί η νομική αντιμετώπιση για την ήττα του φασισμού στην Ελλάδα; Ποια θα πρέπει να είναι η απάντηση της Αριστεράς;


Είναι κανόνας από τη δεκαετία του 20 ότι ο φασισμός δεν αντιμετωπίζεται με τους μηχανισμούς κρατικής καταστολής και τους νόμους. Όσοι θέλουν να ‘ταράξουν τη ΧΑ στη νομιμότητα’ δεν καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται. Απόδειξη το 7% που διατηρεί ακόμη και τώρα στις δημοσκοπήσεις. 

Η Αριστερά έχει τεράστια κοινωνική ευθύνη να αντιμετωπίσει τη ΧΑ. Απαιτείται καταρχήν ξεκάθαρη τοποθέτηση στα θέματα οικονομικής πολιτικής, ανατροπή των Μνημονίων και λύση του προβλήματος του χρέους. Χρειάζεται ένα εφικτό οικονομικό πρόγραμμα υπέρ των λαϊκών στρωμάτων που θα συνδυάζεται με βαθιές τομές σε θέματα διαφθοράς και κυριαρχίας του κεφαλαίου. Η Αριστερά είναι δύναμη ανατροπής και απάλειψης της ταξικής κυριαρχίας, όχι δύναμη ομαλότητας και ηρεμίας. 

Συνεπώς πρέπει να είναι έτοιμη να θέσει ανοιχτά και θέματα ΕΕ και ΟΝΕ. Να πάψει να δέχεται τον παρωχημένο ευρωπαϊσμό της δεκαετίας του 90 και να διατρανώσει ότι οι υπερεθνικοί σχηματισμοί της Ευρώπης αποδείχτηκαν εχθροί των δημοκρατικών και εργατικών δικαιωμάτων. Η σχέση του εθνικού κράτους με την κοινωνία και τα υπερεθνικά μορφώματα χρειάζεται επειγόντως επανεξέταση. 

Πάνω απ’ όλα, η Αριστερά οφείλει να πρωτοστατήσει ενεργά στην πάλη κατά της ΧΑ. Δεν θα υποχωρήσει ο φασισμός απλώς και μόνο επειδή θα δώσουμε καλές απαντήσεις στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Χρειάζεται μετωπική συμπαράταξη των δυνάμεων της Αριστεράς σε μια μίνιμουμ βάση στους χώρους δουλειάς και στις γειτονιές. Δεν είναι ανάγκη να συμφωνήσουμε παντού, ούτε καν στα περισσότερα, για να σχηματιστεί το ενιαίο αντιφασιστικό μέτωπο. Θα είναι μεγάλες οι ευθύνες του Σύριζα και του ΚΚΕ αν δεν κάνουν τα βήματα που χρειάζονται, είτε από πολιτικαντισμό, είτε από σεκταρισμό. 

Η Αριστερά πρέπει να ξεσηκωθεί απέναντι στη Χρυσή Αυγή

Η Aριστερά στην Ελλάδα πρέπει να ξεσηκωθεί ενάντια στη Χρυσή Αυγή

Άρθρο στη Γκάρντιαν 08.10.2013

 The left in Greece must rise up against Golden Dawn'

Η Ελλάδα - και η άνοδος της Χρυσής Αυγής - είναι μια ακραία παραβολή του τι έχει συμβεί σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες από τότε που ξέσπασε η παγκόσμια κρίση το 2007.

Oι Έλληνες δεν είχαν ιδέα τι διακυβευόταν, έως ότου η συμφωνία «διάσωσης» υπογράφηκε το 2010 φέρνοντας ένα τεράστιο ξέσπασμα θυμού. Η οικονομική πολιτική που τότε υιοθετήθηκε ήταν άμεσα αναγνωρίσιμη, έστω κι αν ήταν ιδιαίτερα αυστηρή στην περίπτωση της Ελλάδας Οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν κοπεί, λιτότητα έχει επιβληθεί στον δημόσιο τομέα, οι ιδιωτικοποιήσεις και η απελευθέρωση των αγορών έχουν προωθηθεί.

Οποιαδήποτε ελπίδα για κάποια αλλαγή προσέγγισης παγκοσμίως μετά την κατάρρευση της Λίμαν Μπράδερς το 2008 χάθηκε γρήγορα, καθώς ανασυντάχτηκαν οι δυνάμεις της νεοφιλελευθερισμού που είναι ισχυρά εδραιωμένες στα υπουργεία, στους διεθνείς οργανισμούς, στα thinktanks και στα πανεπιστήμια. Από τα μέσα του 2009 επικράτησε το γνωστό μείγμα που ευνοεί το ιδιωτικό κεφάλαιο, πιέζει την εργασία, επιτίθεται στο κράτος πρόνοιας και διακηρύσσει τις αρετές της ελεύθερης αγοράς.

Η ανανεωμένη κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού έχει δημιουργήσει μια αίσθηση γενικευμένης αδυναμίας στα λαϊκά στρώματα των αναπτυγμένων χωρών, που γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνη από δύο χαρακτηριστικά της κρίσης. Πρώτον, η αναταραχή οφείλεται στο ιδιωτικό κεφάλαιο, ιδίως στο χρηματοπιστωτικό του κομμάτι. Στη λαϊκή αντίληψη σε ολόκληρο τον κόσμο οι τραπεζίτες είναι ο κύριος ένοχος της κρίσης, και δικαίως. Δεύτερον και ακόμη πιο σημαντικό, η κρίση δεν έχει πλήξει μόνο τη μισθωτή εργασία, όπως συνήθως συμβαίνει στις καπιταλιστικές κρίσες. Οι συνθήκες διαβίωσης της μεσαίας τάξης έχουν επίσης καταστραφεί, καθώς οι μισθοί και οι συντάξεις μειώθηκαν, η ακίνητη περιουσία δέχτηκε πλήγμα, το σύστημα υγείας υποφέρει και το εκπαιδευτικό σύστημα είχε αποδιαρθρωθεί.

Αυτό είναι το υπόβαθρο για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του φασισμού στην Ελλάδα. Καθώς η οικονομία κατέρρευσε και η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη, οι συνθήκες διαβίωσης της ελληνικής εργατικής, αλλά και της μεσαίας τάξης, έγιναν αφόρητες. Υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές στην Αθήνα, όπου κανείς δεν έχει μια τακτική δουλειά και πολλές οικογένειες εξαρτώνται από τη διανομή τροφίμων. Η υγεία και παιδεία καταρρέουν, ενώ η κρατική μηχανή είναι υπό διάλυση. Η απελπισία έχει εξαπλωθεί μαζί με μια βαθιά αίσθηση εθνικής ταπείνωσης και  απώλειας εθνικής κυριαρχίας, σε μια χώρα που αντιμετωπίζεται σαν ζητιάνος από τους “εταίρους” της στην ΟΝΕ. Υπάρχει απόγνωση για τη διαφθορά των πολιτικών και για το θράσος των δικτύων εξουσίας που παραμένουν απαράλλαχτα. Υπάρχει επίσης μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η δημοκρατία είναι “απάτη”, που προστατεύει εκείνους που ευθύνονται  για την κρίση και καλύπτει την ολοένα αυξανόμενη αυταρχικότητα του κράτους.

Η Χρυσή Αυγή άνθισε σε αυτές τις συνθήκες. Άρχισε να τάσσεται κατά της «διάσωσης» και να καταγγέλει τους ξένους τραπεζίτες. Να κατηγορηθεί τους παράνομους μετανάστες για την κατάλυση του νόμου και της τάξης και τη διατάραξη της φυσιολογικής ζωής. Να κοροϊδεύει τη δημοκρατία και να υπόσχεται ότι θα απαλείψει τη διαφθορά. Επιχείρησε να αποκαταστήσει την εθνική υπερηφάνεια χρησιμοποιώντας τα σύμβολα του εθνικισμού. Διείσδυσε στις δυνάμεις ασφαλείας που ήδη βρίσκονταν κάτω από μεγάλη πίεση λόγω της περικοπής των δημόσιων δαπανών.

Η Χρυσή Αυγή δεν είναι απλώς μια εγκληματική οργάνωση που τρομοκρατεί στους δρόμους. Πρόκειται για ένα φασιστικό κόμμα που έχει αποκτήσει πραγματική στήριξη δια μέσου της λατρείας της βίας, της εξύμνησης του πρωτόγονου ρατσισμού και της επιβεβαίωσης του εθνικού μεγαλείου. Οι απόψεις αυτές φυσικά δεν προσφέρουν καμία διέξοδο σε μια πάσχουσα κοινωνία και σίγουρα καμία λύση προς το συμφέρον των εργαζομένων. Αλλά όταν οι κανονικές συνθήκες ζωής έχουν καταστραφεί, όταν όλα φαίνονται αβέβαια και απειλητικά, ακόμη και το βάρβαρο μήνυμα της Χρυσής Αυγής μπορεί να βρει απήχηση. Η ακροδεξιά σε όλη την Ευρώπη το γνωρίζει πολύ καλά αυτό.

Είναι ευσεβής πόθος να περιμένουμε ότι ο φασισμός θα ηττηθεί από τη δράση της αστυνομίας, ή απλά επαινώντας τη δημοκρατία. Η ακροδεξιά θα υποχωρήσει μόνο όταν οι συνθήκες διαβίωσης της πλειοψηφίας δεν θα χειροτερεύουν άλλο με στόχο να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του ιδιωτικού κεφαλαίου. Όταν η δημοκρατία δεν θα παραβιάζεται συνεχώς από ένα αυταρχικό κράτος. Όταν δε θα υπάρχει απειλή για την εθνική κυριαρχία και η εθνική αξιοπρέπεια θα είναι σεβαστή. Με λίγα λόγια, όταν η νεοφιλελεύθερη κυριαρχία στην Ευρώπη και αλλού διαρραγεί αποφασιστικά. Ο φασισμός τρέφεται από την καταστροφή που προκαλεί ο νεοφιλελευθερισμός.

Συνθήκες ήττας του φασιμού δεν θα προκύψουν χωρίς μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις στις οποίες θα συμμετέχει ενεργά η αριστερά. Ένα από τα πιο απογοητευτικά χαρακτηριστικά της κρίσης είναι η αδυναμία της αριστεράς, οργανωτικά, εκλογικά και πάνω απ’ όλα στη σφαίρα των ιδεών. Η αριστερά δεν έχει δείξει αυτοπεποίθηση, ούτε τη διακαή επιθυμία να αλλάξει τον κόσμο. Ακόμη και στην Ελλάδα, όπου οι αριστερές παραδόσεις εξακολουθούν να είναι πολύ ισχυρές, η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ έχει προκύψει σε μεγάλο βαθμό ως απόρροια των συνθηκών, παρά από τις δικές του δυνάμεις. Όσο για την υπόλοιπη αριστερά, συμπεριλαμβανομένου και του Κομμουνιστικού Κόμματος, διακρίνεται απο μία ακατάσχετη επαναστατική πολυλογία, η οποία όμως δεν καταφέρνει να κρύψει το φόβο της μπροστά στην εξουσία. Οι καθημερινοί άνθρωποι δεν ξεγελιούνται από απλά λόγια.

Για να αντιμετωπίσει την άκρα δεξιά, η αριστερά πρέπει να αποδείξει στην πράξη ότι η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού δεν είναι αναπόφευκτη. Γι’ αυτό όμως, θα πρέπει να προσφέρει ένα ρεαλιστικό αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα που θα κάνει βήματα προς την κατεύθυνση του σοσιαλισμού. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να επανεξετάσει τη μετανάστευση και τη θέση της στον σύγχρονο καπιταλισμό. Θα πρέπει επίσης να πάψει να αντιμετωπίζει υπερεθνικούς οργανισμούς όπως η ΕΕ και η ΟΝΕ ως εγγενώς προοδευτικούς. Είναι απαραίτητο να ξανασκεφτεί η αριστερά τη σχέση μεταξύ του εθνικού κράτους και της δημοκρατίας. Τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι η εθνική ισχύς μπορεί να είναι ένα προπύργιο ενάντια στις αντιδημοκρατικές πιέσεις από υπερεθνικούς οργανισμούς. Πάνω απ' όλα, η αριστερά πρέπει να πιστέψει στον εαυτό της, τις ιδέες και το όραμά της για την ανατροπή του καπιταλισμού. Ίσως η ελληνική αριστερά να μπορέσει να δείξει έναν τέτοιο δρόμο για την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο χρόνος πιέζει.

The left in Greece must rise up against Golden Dawn

The only way to stop the fascists profiting from the breakdown of the Greek state is to offer a socialist alternative to capitalism

Greece – and the rise of Golden Dawn – is an extreme parable of what has happened to many developed countries since the global crisis broke out in 2007. The policies of the Greek "rescue" – where the Greek people had no inkling what was afoot until the agreement was signed in 2010, leading to a tremendous spasm of anger – are instantly recognisable, if exceptionally severe. Wages, salaries and pensions have been cut; austerity has been imposed on the public sector; privatisation and liberalisation have been promoted. It did not take long for any hope of a change in approach following the collapse of Lehman Brothers to fade and for the forces of neoliberal economics, powerfully entrenched in ministries, international organisations, thinktanks and universities, to reassert themselves. By the middle of 2009 the familiar mix of favouring private capital, squeezing labour, attacking the welfare state and proclaiming the virtues of the market had prevailed.

Το οικονομικό υπόβαθρο της πολιτικής αναταραχής

Ήταν βαθύτατη η πολιτική αναταραχή που προέκυψε το Σεπτέμβριο, αν και η πορεία της αποδείχτηκε απρόβλεπτη. Η ίδια όμως η αναταραχή ήταν απολύτως προβλέψιμη, αρκεί κανείς να μην έκλεινε τα μάτια του στις εξαιρετικά τεταμένες κοινωνικές συνθήκες που έχουν από καιρό φέρει την πολιτική ζωή σε κατάσταση ανωμαλίας. Η ομαλότητα που διακηρύσσει ο κ. Σαμαράς δεν υπάρχει, ούτε και θα επιστρέψει εύκολα. Στη ρίζα της αναταραχής είναι η οικονομική καταστροφή που έχουν προκαλέσει τα Μνημόνια.

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις, κατά το γνωστό απόφθεγμα. Κοιτάξτε λοιπόν το διάγραμμα που δείχνει τη μεταβολή των μισθών στην ελληνική οικονομία συνολικά. Βασίζεται σε στοιχεία που μόλις έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή, τα οποία αναφέρονται στο δεύτερο τρίμηνο κάθε έτους και είναι εποχικά διορθωμένα.

Ο Μπαντιού για το φασισμό, την Αριστερά και την Ελλάδα

Εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο, από τη Γκάρντιαν, 3 Οκτωβρίου

http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/oct/03/greek-anti-fascism-protests-left

Η ελληνική μετάφραση στο

http://mythostoxypnima.blogspot.co.uk/2013/10/o-alain-badiou.html

Gov't Crackdown on Golden Dawn Won't Defeat Greek Fascism

Ο Κώστας Λαπαβίτσας στο αμερικάνικο δίκτυο The Real News Network για τον φασισμό και τη Χρυσή Αυγή.

Costas Lapavitsas: The only way to defeat the Golden Dawn and Greek fascism is through popular mobilization that persuades Greek working people and the middle class that democracy and social change can create a just economy.