Η άνοδος της ακροδεξιάς καθώς η κρίση στην Ευρωζώνη χτυπά τη Γαλλία

Συνέντευξη στο TRNN για την κατάσταση της Ευρωζώνης.

Η μόνιμη πλέον συνεργασία του Κώστα Λαπαβίτσα με το αμερικάνικο ειδησιογραφικό δίκτυο The Real News Network (TRNN) από τη θέση του οικονομικού σχολιαστή, εγκαινιάστηκε στα πλαίσια της επίσκεψής του στην Αμερική, με αφορμή σειρά ομιλιών που πραγματοποίησε σε οικονομικά τμήματα αμερικάνικων πανεπιστημίων.

Η γαλλική οικονομία, η πορεία και το μέλλον της σε σχέση με την κρίση στην Ευρωζώνη σχολιάζονται στο παρακάτω video.

Ριζοσπαστισμός και ΣΥΡΙΖΑ

Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το ριζοσπαστικό κόμμα που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η Ελλάδα;

Καίριο το ερώτημα και κατάλληλη η στιγμή για να απαντηθεί, ιδίως μετά τη διαμόρφωση του ευρωψηφοδέλτιου που προκάλεσε τόσες αντιδράσεις. Πρώτα όμως μια χρήσιμη παρατήρηση.

Η Γαλλία είναι χώρα στυλοβάτης της Ευρώπης που δοκιμάζεται μέσα στο σκληρό πλαίσιο της ΟΝΕ. Μπορεί να μην έχει υπάρξει ακόμη έντονη κρίση, αλλά η παραγωγή χωλαίνει, η ανεργία είναι σχετικά υψηλή, το εξωτερικό έλλειμμα μεγαλώνει, η λιτότητα δημιουργεί προβλήματα στο κράτος πρόνοιας και το κυριότερο δεν υπάρχει προοπτική ανάπτυξης. Ποια είναι η αντίδραση της γαλλικής πολιτικοικονομικής ελίτ; Υπάρχει έντονη δημόσια συζήτηση στα υψηλότερα κλιμάκια για τη διάλυση της ΟΝΕ, με συμμετοχή μερικών από τα βαρύτερα ονόματα του γαλλικού κατεστημένου, όπως ο Φρανσουά Εζμπούρ και ο Φιλίπ Βιλέν. Τι κάνει το πολιτικό σύστημα; Ακριβώς επειδή τα λαϊκά στρώματα αντιλαμβάνονται ότι οι οικονομικές δυσκολίες είναι συνδεδεμένες με την ΟΝΕ, το πολιτικό σύστημα δε διστάζει να θέσει ανοιχτά θέμα εξόδου. Μόνο που ο φόβος της Αριστεράς στο θέμα αυτό έχει επιτρέψει στην Άκρα Δεξιά να κυριαρχήσει τόσο που δυστυχώς μπορεί να σημειώσει θρίαμβο στις ευρωεκλογές.

Συγκρίνετε την κατάσταση με την Ελλάδα. Η χώρα μας έχει κυριολεκτικά ρημαχτεί μέσα στο πλαίσιο της ΟΝΕ με τη συστηματική καθοδήγηση της ΕΕ. Ποια είναι η αντίδραση της ελληνικής ελίτ; Δειλία ακόμη και στη σκέψη ότι θα μπορούσε να εξεταστεί ανοιχτά η αποχώρηση από τη νομισματική ένωση. Τι κάνει το πολιτικό σύστημα;  Αντί να συζητήσει το θέμα σοβαρά, χρησιμοποιεί το ευρώ για να τρομοκρατεί τον ελληνικό λαό.

Τι είναι, λοιπόν, ο ριζοσπαστισμός στην Ελλάδα σήμερα;

Από την αρχή της κρίσης ορίστηκε από δύο απολύτως συνδεδεμένα ζητήματα: το χρέος και το ευρώ.

Η άποψη ότι το χρέος μπορεί να αντιμετωπιστεί συναινετικά με μέτρα όπως, η μερική διαγραφή, η επιμήκυνση και η μείωση επιτοκίων, είναι βαθιά συντηρητική και τη συμμερίζεται η κυβέρνηση. Η άποψη, από την άλλη, ότι το χρέος θα αντιμετωπισθεί με ‘μονομερή διαγραφή’ στερείται περιεχομένου διότι το χρέος είναι μια συμβατική υποχρέωση δυο μερών τα οποία πρέπει τελικά να συμφωνήσουν για να διαγραφεί. Η ριζοσπαστική θέση είναι ότι το χρέος θα αντιμετωπισθεί με μονομερείς ενέργειες του δανειζόμενου, δηλαδή της Ελλάδας, επιτυγχάνοντας τη διαγραφή μεγάλου μέρους του, πράγμα για το οποίο απαιτείται δημοκρατική συμμετοχή, άνοιγμα των βιβλίων και πολιτική αποφασιστικότητα.

Η άποψη ότι το ευρώ δεν αποτελεί ουσιαστικό πρόβλημα και ότι η κρίση θα αντιμετωπισθεί με φιλολαϊκά μέτρα, αλλά πάντα εντός της ΟΝΕ, είναι και συντηρητική και ανεδαφική. Η άποψη, από την άλλη, ότι το νόμισμα είναι παράπλευρη δυσκολία και ότι η κρίση θα αντιμετωπισθεί ουσιαστικά με ανατροπή του καπιταλισμού είναι ενδιαφέρουσα για θεωρητικές ασκήσεις σε πανεπιστημιακά αμφιθέατρα, αλλά δε συνιστά υπεύθυνη πολιτική. Η ριζοσπαστική θέση είναι ότι το ευρώ αποτελεί την κορωνίδα ενός πλέγματος θεσμικών σχέσεων που λειτουργούν υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου και δημιουργούν ασφυξία στην οικονομία.

Φυσικά, ούτε η βαθιά διαγραφή του χρέους, ούτε η έξοδος από την ΟΝΕ, αποτελούν από μόνες τους τη λύση για τα προβλήματα της χώρας. Είναι όμως η βάση για τις ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται ώστε γρήγορα να έρθει ανάπτυξη και να μειωθεί η ανεργία, όπως δημόσια ιδιοκτησία στις τράπεζες, δυναμικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και βαθιά αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα νέο πολιτικό μόρφωμα σε ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο εμπεριέχει πολλές δυνάμεις, μερικές ριζοσπαστικές και άλλες όχι. Ο χαρακτήρας του δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί. Η διαδικασία αυτή περιέχει συνεχείς ζυμώσεις και επεξεργασίες σχέσεων, απελευθερώνοντας παράλληλα πολιτική δυναμική σε εθνικό επίπεδο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μοναδική δύναμη της Αριστεράς που δημιουργεί τη δυνατότητα για να συντεθεί ένα νέο πολιτικό τοπίο. Για το λόγο αυτό προσφέρει ελπίδα σε όσους πραγματικά επιζητούν την κοινωνική ανατροπή και δεν την αντιλαμβάνονται ως θέμα φιλολογικής αναζήτησης. Για τον ίδιο λόγο αποτελεί κίνδυνο για το ελληνικό κατεστημένο που του επιτίθεται οξύτατα και συστηματικά αποφεύγοντας τη συζήτηση για την πολιτική ουσία.

Δυστυχώς, μέχρι τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να μετατρέψει την πρόταση μονομερών ενεργειών στο χρέος και εξόδου από την ΟΝΕ σε ταμπού για τον ίδιο. Ο φόβος του ευρώ, η επιδίωξη συναινετικών λύσεων για το χρέος, η συνεχής προσκόλληση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι κακός οδηγός. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να δηλώσει με παρρησία ότι η έξοδος από την ΟΝΕ είναι μια εξέλιξη που κάλλιστα μπορεί να τεθεί  από τα πράγματα, ιδίως αν γίνουν οι απαραίτητες μονομερείς ενέργειες στο θέμα του χρέους. Ακόμη περισσότερο, οφείλει να είναι έτοιμος - με σχέδιο - για να διαχειριστεί αυτή την προοπτική.

Η αντίληψη ότι οι εκλογές κερδίζονται με τη μετακίνηση προς το κέντρο είναι κακή πολιτική θεωρία και ακόμη χειρότερη πολιτική πρακτική σε περιόδους κρίσης. Η μετακίνηση προς το κέντρο εξυπηρετεί μόνο τις καθεστηκυίες δυνάμεις, το λεγόμενο 'σύστημα', που έχει ήδη επανακάμψει θρασύτατα. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να κερδίσει τις εκλογές και, ακόμη περισσότερο, αν θέλει να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση σε προοδευτική κατεύθυνση, πρέπει να δώσει όραμα στα λαϊκά στρώματα. Αυτό θα γίνει μόνο αν υπάρξει αποφασιστικός ριζοσπαστισμός που θα συσπειρώσει και άλλες ευρύτερες δυνάμεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποδείξει ότι είναι το ριζοσπαστικό κόμμα που χρειάζεται η Ελλάδα. Τα περιθώρια τελειώνουν και οι ευθύνες είναι πολύ μεγάλες. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ συνολικά ως κόμμα δεν καταφέρει να δώσει ριζοσπαστική προοπτική στον ελληνικό λαό, θα αποτύχει, ανοίγοντας το δρόμο για τη σκληρή συντηρητική παλινόρθωση που ήδη διαφαίνεται.

Το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ

Καταρχήν τα γεγονότα. Εδώ και αρκετές εβδομάδες με πλησίασαν περισσότερες της μιας πλευρές του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο να επιδιώξουν τη συμμετοχή μου στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών ως συνεργαζόμενου. Μετά από πολλή σκέψη, δέχθηκα. Να τονίσω ότι ήρθα σε διάλογο για το θέμα και με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως είναι πλέον γνωστό, οι εσωκομματικές διεργασίες κατέληξαν στο να μη συμπεριληφθώ στο ψηφοδέλτιο.

Και τώρα για την πολιτική ουσία. Πιστεύω ότι στην Ελλάδα σήμερα είναι απαραίτητος ένας ξεκάθαρος ριζοσπαστισμός που δε θα τρέμει μπροστά στα εκβιαστικά διλήμματα του ευρώ, θα είναι έτοιμος για μονομερείς δράσεις,  θα έχει πειστικό πρόγραμμα ανάπτυξης προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων και θα ξεκόβει αποφασιστικά από τα φθαρμένα ονόματα του παρελθόντος. Μόνο οι δυνάμεις της Αριστεράς μπορούν να τα προσφέρουν όλα αυτά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα στο οποίο ακουμπάνε οι ελπίδες του ελληνικού λαού - κυρίως των εργατικών και μικρομεσαίων στρωμάτων - για να ξεφύγει η χώρα από τα μνημονιακά ερείπια. Μπορεί να παίξει ρόλο ιστορικό. Συμφώνησα στην επιδίωξη συμμετοχής μου στο ψηφοδέλτιο επειδή πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τα ριζοσπαστικά στοιχεία που χρειάζεται ο τόπος.

Η επικοινωνιακή διαχείριση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ είναι φυσικά σημαντική, γιατί το μνημονιακό στρατόπεδο έχει ήδη βάλει σε λειτουργία τους μηχανισμούς υπερβολής, ψεύδους και σπίλωσης. Πολύ μεγαλύτερη σημασία έχει όμως η σκληρή κοινωνική πραγματικότητα και, πάνω από όλα, η εμπιστοσύνη και ο ενθουσιασμός των λαϊκών στρωμάτων. Θα είναι μεγάλο σφάλμα να υποσταλεί η σημαία του ριζοσπαστισμού, καθώς βαδίζουμε προς τις εκλογές.

Αριστερή κυβέρνηση και ριζοσπαστική πολιτική

Το κύριο πρόβλημα που σήμερα αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι να χαράξει πορεία που θα τη βγάλει από την καταστροφή των τεσσάρων τελευταίων ετών, αναπληρώνοντας τις απώλειες εισοδήματος και ενισχύοντας τα λαϊκά και εργατικά στρώματα. Για να γίνει αυτό είναι ανάγκη να λυθούν επιτακτικά προβλήματα όπως:

• Το τεράστιο δημόσιο χρέος σε δημόσιους δανειστές του εξωτερικού 

• Η πρωτοφανής συρρίκνωση της παραγωγής

• Τα γιγαντιαία μεγέθη της ανεργίας

• Η κατάρρευση του εισοδήματος και η συνεχής πτώση της κατανάλωσης

• Η περικοπή μισθών και συντάξεων στο όριο της επιβίωσης

• Η αποδιάρθρωση του κράτους πρόνοιας 

• Η εκτίναξη της φορολογίας

• Η απαξίωση της ακίνητης περιουσίας

• Η διάλυση του κρατικού μηχανισμού

• Το έλλειμμα δημοκρατίας 

• Η απώλεια εθνικής αξιοπρέπειας

• Η έλλειψη αυτοπεποίθησης των λαϊκών στρωμάτων  

Οι κυβερνώντες είναι παντελώς ανίκανοι να το κάνουν, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη ‘έξοδος στις αγορές’; Σπατάλησαν εκατοντάδες εκατομμυρίων  δανειζόμενοι 3δις με υψηλό επιτόκιο, μόνο και μόνο για να λένε προεκλογικά “σκίζουμε τα Μνημόνια”,  χωρίς καμία “τεχνική” βεβαιότητα ότι η έκδοση πενταετών ομολόγων θα μειώσει τα επιτόκια του βραχυπρόθεσμου δανεισμού.

Το μνημονιακό στρατόπεδο γνωρίζει πολύ καλά ότι ούτε τα Μνημόνια καταργούνται, ούτε μπαίνουμε στην ανάπτυξη, αλλά απλώς ρηχαίνει η ύφεση. Γνωρίζει ακόμη καλύτερα ότι το μόνο σχέδιο ανάπτυξης που έχει είναι αυτό της Τρόικας: κόβουμε μισθούς, ιδιωτικοποιούμε τη δημόσια περιουσία, απορρυθμίζουμε τις αγορές και περιμένουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία να κάνει το θαύμα της.

Πραγματικά όμως ζητείται θαύμα δεδομένου ότι:

• Η εγχώρια ζήτηση είναι εξαιρετικά αδύναμη καθώς η κατανάλωση πέφτει και το δημόσιο εφαρμόζει αυστηρή περιοριστική πολιτική για να πετύχει πρωτογενή πλεονάσματα και να εξυπηρετεί το χρέος.

• Οι εξαγωγές μειώνονται ταχέως γιατί η οικονομία της Ευρωζώνης λιμνάζει, ενώ η εξωτερική ισοτιμία του ευρώ παραμένει εξαιρετικά ισχυρή.

• Οι δημόσιες επενδύσεις έχουν κατακρεουργηθεί υποσκάπτοντας το πλαίσιο και των ιδιωτικών επενδύσεων.

• Ο παραγωγικός ιστός είναι βαρύτατα τραυματισμένος και έχει χαθεί δια παντός μεγάλο κομμάτι του παραγωγικού δυναμικού.

• Οι τράπεζες παραμένουν ασταθέστατες, συνεχίζουν να ελαττώνουν τις πιστώσεις προς την πραγματική οικονομία και τα επιτόκια δανεισμού είναι πολύ υψηλά.

Η Ελλάδα δε μπορεί να βαδίζει προς το μέλλον και να κυβερνάται από ανθρώπους που προσβλέπουν σε θαύματα. Για ανορθωθεί η χώρα και να μην καταλήξει να είναι μια φτωχή, άνιση και ασήμαντη γωνιά της Ευρώπης χρειάζεται αριστερή κυβέρνηση που θα κάνει ριζοσπαστικές τομές στην οικονομία και στην κοινωνία. Πιο συγκεκριμένα:

• Δραστική διαγραφή του χρέους, άρα και απαλλαγή από την τεράστια ετήσια επιβάρυνση.

• Απελευθέρωση της οικονομικής πολιτικής από τον παράλογο στόχο της εξυπηρέτησης του χρέους, με νέο στόχο τη μείωση της ανεργίας και την ενίσχυση της παραγωγής.

• Δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχος των αποτυχημένων ιδιωτικών τραπεζών με νέο, αδιάφθορο καθεστώς διοίκησης, εξυγίανση και ενίσχυση των πιστώσεων προς τους μικρομεσαίους και την πραγματική οικονομία.

• Άμεσοι έλεγχοι στις κεφαλαιακές ροές για προστασία της εθνικής αποταμίευσης και δυνατότητα χρηματοδότησης των επενδύσεων.

• Άρση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, τόνωση των δημοσίων επενδύσεων και ελάφρυνση της φορολογίας του παραγωγικού κορμού της οικονομίας.

• Επαναφορά του ελάχιστου μισθού στα προ-Τρόικας επίπεδα, ενίσχυση των συντάξεων και έναρξη ουσιαστικής αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου, με γενναία διευθέτηση των χρεών των νοικοκυριών προς τις τράπεζες.

• Δημιουργία δημόσιων μηχανισμών στήριξης της τεχνολογίας και της εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού της χώρας.

Αυτή θα είναι η βάση για τις πραγματικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η χώρα, δίνοντας τη δυνατότητα στην κοινωνία και κυρίως στα λαϊκά και εργατικά στρώματα να ανασάνουν.  

Η ιστορική ευθύνη για τις ριζοσπαστικές αυτές τομές ανήκει σε μια αριστερή κυβέρνηση με επίκεντρο το Σύριζα. Είναι φανερό ότι στο Σύριζα ακουμπάνε οι ελπίδες και οι προσδοκίες των λαϊκών στρωμάτων που έχουν χτυπηθεί άγρια από την κρίση. Για το λόγο αυτό ο Σύριζα είναι και θα παραμείνει ο στόχος μανιασμένων επιθέσεων από το μνημονιακό στρατόπεδο.

Μια αριστερή κυβέρνηση με επίκεντρο το Σύριζα θα μπορούσε πραγματικά να αλλάξει τα πράγματα χτυπώντας τις ταξικές δομές που έχουν καταστρέψει τη χώρα. Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει να υπάρξει ξεκάθαρος ριζοσπαστισμός που θα απευθυνθεί ανοιχτά στην κοινωνία. Οι τομές που απαιτούνται για να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της θα φέρουν σκληρή σύγκρουση με τους περιοριστικούς θεσμικούς μηχανισμούς της ΟΝΕ και της ΕΕ. Η αντίδραση στο θέμα της διαγραφής του χρέους και των άλλων απαραίτητων μέτρων θα είναι λυσσαλέα, ενώ θα τεθεί ευθέως θέμα αποπομπής από την ΟΝΕ. Μια αριστερή κυβέρνηση δε θα πρέπει να υποκύψει στον εκβιασμό, γνωρίζοντας ότι μια ενδεχόμενη επιστροφή σε εθνικό νόμισμα μπορεί να αποτελέσει όχι μόνο ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί, αλλά και ένα σημαντικό εργαλείο που, μαζί με άλλα, μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος της χώρας. Καθώς η ΕΕ βρίσκεται σήμερα σε εξαιρετικά ασταθή κατάσταση, ενώ η νομισματική ένωση έχει ουσιαστικά αποτύχει, η Ελλάδα έχει μια εξαιρετική ευκαιρία να βάλει τις σχέσεις της με την Ευρώπη σε υγιέστερη βάση, διασώζοντας την οικονομία και την κοινωνία της.

Είναι απαραίτητο επίσης να υπάρχει τεχνική επάρκεια. Μια αριστερή κυβέρνηση θα πρέπει να ξέρει που θα βαδίσει και πως, πράγμα που σημαίνει τεχνικές γνώσεις της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας και ξεκάθαρη αντίληψη των βημάτων που θα χρειαστούν. Απαιτείται σχέδιο, αλλά και οι άνθρωποι που θα το κάνουν πραγματικότητα. Εκεί θα βασιστεί και η εμπιστοσύνη των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων σε μια αριστερή κυβέρνηση. 

Οι εκλογές της 25ης Μαΐου έχουν τεράστια σημασία για την πορεία της χώρας. Αν ο Σύριζα υποστείλει τη σημαία του ριζοσπαστισμού, τότε το μέλλον διαγράφεται ακόμη πιο απειλητικό. Αν όμως στείλει το μήνυμα που πρέπει στην κοινωνία και νικήσει αποφασιστικά, θα υπάρξει η δυνατότητα σε σύντομο χρονικό διάστημα να σχηματιστεί η αριστερή κυβέρνηση που χρειάζεται ο τόπος. Αυτό είναι και το μεγάλο διακύβευμα των ευρωεκλογών.

Η κυβέρνηση θα σπαταλήσει 400 εκατ. για να ζητήσει τη ψήφο στις ευρωεκλογές

"Η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι μια κυνική διαχείριση που δείχνει ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στο επίπεδο πολιτικής"

Ο καθηγητής Οικονομικών Κώστας Λαπαβίτσας, μιλά στον ραδιοφωνικό σταθμό "Στο Κόκκινο" και στον Κ. Αρβανίτη για τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονομία η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές.    

09.04.2014

Πυροτέχνημα με σοβαρές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία χαρακτήρισε την απόφαση της κυβέρνησης να βγει για δανεισμό στις αγορές, μιλώντας στο Κόκκινο ο καθηγητής οικονομικών, Κώστας Λαπαβίτσας. Τόνισε πως αυτό "θα κοστίσει τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ για κάθε δις ευρώ που δανειζόμαστε. Δηλαδή για πέντε χρόνια θα έχουμε 400 εκατ. τα οποία η κυβέρνηση είναι διατιθεμένη να σπαταλήσει για να ζητήσει τη ψήφο στις ευρωεκλογές". 

"Είναι μια κυνική διαχείριση που δείχνει οτι δεν έχει αλλάξει τίποτα στο επίπεδο πολιτικής και στα διαπλεκόμενα συμφέροντα που καθορίζουν την οικονομία. Απαράδεκτο να συμβαίνει αυτό σε μια χώρα με την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας την στιγμή που τα υπόλοιπα στοιχεία όπως οι εξαγωγές δείχνουν πως όχι μονο δεν έχουμε success story, αλλά βρισκόμαστε μπροστά στην κατάρρευση" δήλωσε ο Κ. Λαπαβίτσας.

Όλη η συνέντευξη στο: http://stokokkino.gr/article/7314/K-Lapabitsas-I-kubernisi-tha-spatalisei-400-ekat-gia-na-zitisei-ti-psifo-stis-euroekloges